"εδώ, λοιπόν, εδώ

κεντάω τα βράδια", λέει η αγαπημένη Άλκηστις (Πρωτοψάλτη), σε μουσική Νίκου Αντύπα και στίχους Λίνας  Νικολακοπούλου. Τίτλος, Δράκος.
Ανάποδα σήμερα, ξεκινάμε απ' το τραγούδι, ανάποδες οι τελευταίες εβδομάδες χωρίς διαδίκτυο στο σπίτι - από σήμερα και όχι από την Πέμπτη που άρχισα να το χρεώνομαι - ξανά δικτυωμένη. Και δεν ξέρω από που να πρωτοξεκινήσω και τι να πρωτογράψω, γι' αυτό λέω να κάνω το Βούδα και να προσποιηθώ ότι ζω σε μία άλλη πραγματικότητα, όπου δε μετρώνται τα πάντα με ποσοστά και να κάνω αυτό που ξέρω και μπορώ, να γράψω τις περιπέτειές μου. Ειλικρινά με κούρασε το κόβε-ράβε-ξήλωνε των ημερών, όχι μόνο οι ανακοινώσεις των ιθυνόντων, αλλά και οι συζητήσεις του ελληνικού λαού. Φίλη είπε χθες "ευκαιρία να αδυνατίσει ο Έλληνας", είχα γράψει παλιότερα να μαζευτούμε λιγάκι, ηθικώς εννοούσα, και σκεφτόμουν αυτές τις μέρες που λόγω έλλειψης διαδικτύου είχα ανοιχτό ραδιόφωνο κι άκουγα κι αυτά που ήθελα κι άλλα που δεν ήθελα ότι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για μία ουσιαστική και πρακτική πρακτικότατη φιλοσοφία - κρίμα που οι φιλόσοφοι μας άφησαν νωρίς. Σκεφτόμουν για παράδειγμα τον Καστοριάδη που θα έκανε πάρτυ καίριων επισημάνσεων.

Τέλος πάντων. Ας ξεκινήσω από κάπου γιατί έχω χάσει το μπούσουλα με τα πέρα-δώθε. Ηράκλειο. Κι επειδή σε γενικές γραμμές το έχουμε ξαναγράψει, θα προσθέσω ενημέρωση μόνο.
Ξανάνοιξε ο Κούλες (το ενετικό κάστρο του λιμανιού με το λέοντα της Γαληνοτάτης), εξαιρετικά συντηρημένος και καλοδιατηρημένος και του βάλανε και ξύλινες εσωτερικές πόρτες και καγκελωτά παράθυρα και κάνει περίεργα παιχνίδια το φως και κει μες στις σκιές μετριέσαι όπως πρέπει ουσιαστικά με το παρελθόν αυτού του τόπου το οποίο σε περίπτωση που το ξεχάσαμε μες στην τούρλα του Σαββάτου είναι πρώτον τεράστιο και δεύτερον υπέροχο για να υποχωρήσουμε ατάκτως τώρα.
Ποτό στο Παγοποιείον ανυπερθέτως στην πλατεία του Αγίου Τίτου, παλιό παγοποιείο όντως, εξαιρετικά διατηρημένο επίσης, ωραία κοσμοπόλιταν  - στο Ηράκλειο Κρήτης, of all places - ωραία μουσική, όλα ωραία...
Και εκτός Ηρακλείου, αν σας βρει κακός καιρός Απρίλη μήνα και δε δυνηθείτε να πάτε για κολύμπι στον Κομμό - που τόσο πολύ τον αγαπάμε, δίπλα στα γνωστότερα Μάταλα, και μπόνους άιτεμ μινωικό ανάκτορο δίπλα στην παραλία. Αν λοιπόν, αν, να πάτε στα Ανώγεια όπου ευδοκιμούν τεράστια ολόμαυρα πεντακάθαρα γυαλιστερά τογιότα με τα συμπαρομαρτούντα - ηλιοκαμένους μαυροντυμένους οδηγούς με επιθετικό ύφος και επιθετικότερη οδήγηση. Τέλεια διαδρομή μες στους εγκρεμνούς (αγαπημένη παραλία της Λευκάδας, αλλά δεν ήρθε η ώρα της, συγκεντρώσου, εαυτέ μου ταλαίπωρε), αετοί πηγαινοέρχονται πάνω απ' το κεφάλι σου και, ναι, σου 'ρχεται η επιφοίτηση: μα εδώ λίγο πιο πάνω ήταν που γαλουχήθηκε ο γλυκός μου ο Ζευς με τους Κουρήτες να χοροπηδούν γύρω τριγύρω - αριστουργηματική απόδοση της παράστασης σε αρχαϊκό κάτοπτρο στο Μουσείο του Ηρακλείου. Στα Ανώγεια θα πηγαίναμε για φαγητό, αλλά ενέσκηψαν δύο πούλμαν με παιδιά μόλις Γυμνασίου και κάπως μας ήρθε και πήγαμε για ρακές instead. Εκεί συναντήσαμε το Γιώργη - μαζί με το Μανώλης, πρωτότυπο όνομα στη νήσο Κρήτη- ο οποίος ζήτησε επιτακτικά να του πω κάτι πανεπιστημιακό και, ομολογώ, δεν είχα!
Ωστόσο, οι Ανωγειανοί, κι όταν λέμε Ανωγειανοί, εννοούμε, σκληροπυρηνική κι όχι ερασιτεχνική αντίσταση με εξίσου σκληρά αντίποινα στους Γερμανούς, και εννοούμε και Ξυλούρης και Ψαραντώνης, κι αν ξεχνώ κανέναν, σόρι κιόλας άνθρωπος είμαι και μόλις διαπίστωσα ότι στη βεράντα μου κυκλοφορούν κάτι κώνωπες κτηνώδεις. Οι Ανωγειανοί, έλεγα, μιλούν διαφορετικά, ήτοι το Λ το λένε Ρ και δη they roll their rs, ρρρρρρρρρ. Και με αξίωσε ο θεός της Κρήτης να ακούσω Αιτωρρρρoακαρνανία, καρρρρρρρά, Ερρρρράδα και άλλα τινά. Ποιότης!

Τι άλλο να κάνετε στο Ηράκλειο; Να πάτε στο Ιστορικό Μουσείο που είναι πετίτ και συμπαθέστατο και κεντρικό και είχα ξεχάσει ότι είχα πάει μέχρι που το είδα και κάπως μου 'ρθαν ένα ένα χρόνια δοξασμένα. Να περπατήσετε μέχρι να ξεποδαριαστείτε και να ακολουθήσετε την περίμετρο του τείχους με τη βοήθεια ενός απλού και ταπεινού χάρτη της πόλης. Η διαδρομή αυτή θα σας φέρει στο μέρος της πόλης που προσποιούμαι ότι δεν υπάρχει ώστε να μπορώ να δηλώνω νοσταλγικά και κυρίως ανερυθρίαστα ότι το Ηράκλειο είναι η αγαπημένη μου πόλη στην Ελλάδα μετά την Αθήνα διαμαντόπετρα, τοπ, εννοείται, εξ ου και  βρισκόμαστε εδώ και όχι, ας πούμε, στη Γουαδελούπη - no offence...Α, τη μπουγάτσα του Κιρκόρ σας την έχω γράψει; Σας την ξαναγράφω, Κιρκόρ, κάνε λίγο μεγαλύτερες τις μερίδες, αν θες βέβαια. Κατά τα λοιπά, πανδαισία.

Και εν είδει ανεκδότου: πιλότος τις ήθελε να εντυπωσιάσει προφανώς νεαρά τινα κατά την προσγείωση στο Ηράκλειο και παραλίγο η μεσογειακή κουρού του Γρηγόρη - υπέροχη, αλλά τραυματίστηκα, ποτέ ξανά, θα καταλάβεις - παραλίγο να συναντήσει τη Μεσόγειο. Προειδοποίησε, αγόρι μου γλυκό, πες "κατά την προσγείωση δέστε τις ζώνες σας, φέρτε το κάθισμα σε όρθια θέση, βεβαιωθείτε ότι το ατομικό σας τραπεζάκι είναι κλειστό και κυρίως, for the love of God, μη μασαμπουκώνετε τυρόπιτες, θα το μετανιώσετε...

Το κείμενο αυτό γράφτηκε πριν κάμποσες εβδομάδες, αλλά τώρα του έμελλε να εμφανιστεί. Ανειλημμένες γαρ...

δικαίωμα στο όνειρο

από το ομότιτλο του Λάκη Παπαδόπουλου. Αυτό είναι το διακύβευμα, κατ' εμέ πάντα, των ημερών: αν έχουμε δικαίωμα στο όνειρο. Σε μία κατάσταση φρικαλέα με την κυριολεκτική σημασία του όρου, σε μία κατάσταση όπου κανιβαλίζονται τα ιερά και τα όσια του μυστηρίου της ζωής και κυρίως του θανάτου και γίνονται πρωτοσέλιδα και ιστορίες τηλεοπτικές με συγκινητική υπόκρουση, ενώ τριγύρω αχούν τα τύμπανα του πλέον παράλογου πλην όχι ακήρυκτου πολέμου, δε μπορώ, δεν αντέχω να ζουζουνίζω για τις ταξιδιωτικές μου περιπέτειες και μόνον, παρόλο που, προς το παρόν, δεν πτοούμαι.

Και αυτό επιθυμώ και δι' υμάς. Όταν έγραψα να μαζευτούμε πριν καναδυό μήνες, δεν είχα κατά νου το οικονομικό. Δε με απασχόλησε και δε θα με απασχολήσει ποτέ τι χαλάει ο καθένας και τι δε χαλάει, μαγκιά του, αρκεί να είναι δικά του...Εννοούσα να συμμαζέψουμε τα μυαλά μας και κυρίως την ψυχή μας που αναλώθηκε χρόνια τώρα, γενιές τώρα στο κυνήγι του ανώφελου. Διαφήμιση εταιρείας του συρμού, που μέσα στο λαϊκισμό των διαφημιστικών της μηνυμάτων πιάνει πάντοτε με τρόπο καίριο την ουσία της εκάστοτε κατάστασης του Έλληνα, καταλήγει ότι "μπορώ να ονειρευτώ πως είμαι πλούσιος", ότι δηλ. ακόμη και τώρα που έπεσαν οι μάσκες, και ο αυτοκράτορας αποκαλύφθηκε όχι απλώς γυμνός αλλά τουρτουρίζων και μόνος, ω τόσο μόνος, και τόσο χλευασθείς, το ζητούμενο είναι η ψευδεπίφαση του πλούτου, του υλικού πλούτου που ορίζεται με την πληθώρα άχρηστων ως επί το πλείστον αντικειμένων.

Ότι θα έφταναν οι καταναλωτικές κοινωνίες του 20ου αιώνα σε αδιέξοδο κάποια στιγμή κατά τον 21ο ήταν σαφές και αναντίρρητο, ότι θα ερχόταν τόσο γρήγορα και τόσο ξαφνικά το σκάσιμο της σαπουνόφουσκας, δε θα το πίστευε κανείς, εκτός από τους συνωμοσιολόγους, τις εποχές της τεχνητής τελικά ευμάρειας. Επιμένω, ωστόσο, ότι υπάρχει και η θετική όψη, αλλά είναι αυτή κατά την οποία θα αναδειχθεί η ατομική ευθύνη και η ατομική υπευθυνότητα, έννοιες θαμμένες βαθιά και θυσιασμένες στο βωμό των ατομικών δικαιωμάτων. Ενεργός πολίτης σημαίνει ευθύνη, ανάληψη ευθύνης, είτε για την πράξη, είτε για την ανοχή της, κι ενώ δεν είναι έννοιες ταυτόσημες το έγκλημα και η ανοχή, όμως κάπως κάπου φταίξαμε όλοι για να φτάσουμε ως εδώ.

Τις μικρές καθημερινές προδοσίες του ας αναλογιστεί ο καθένας, τις μικρές σε ανύποπτο χρόνο νοθείες του (και ήγγικε η ώρα που δόθηκε με τρόπο πικρό η απάντηση στο ηδύ ερώτημα "αλλά τι νόημα έχει τ' όνειρο χωρίς μικρές νοθείες;"), τις μικρές απανθρωπιές του, τους μικρούς καθημερινούς φασισμούς του, τις μικρές απάτες του. Κι ας τα αποτιμήσει μαζί με τις μεγάλες στιγμές του και με όρους σίγουρα όχι υλικούς.

Ναι, μπορείς κι εσύ κι εσύ κι εσύ να ονειρευτείς, αλλά όχι πως είσαι πλούσιος. Επιστροφή. Στο συναίσθημα που τσαλαπατήθηκε, εξαγοράστηκε, λεηλατήθηκε και έγινε αντικείμενο χλεύης. Σήμανε το τέλος της αγέλης - τα σπαράγματά της που απομένουν, απομένει να αποβληθούν. Οι αντιδράσεις στον εφιάλτη τον προχθεσινό ήταν σχεδόν αμιγώς υγιείς με λίγες παραφυάδες αρρώστιας, που δε μπορούν να επικρατήσουν, ήρθε η ώρα να σωπάσουν. Το τέλος της αγέλης δε σημαίνει την αρχή της μοναξιάς, σημαίνει την αρχή της ομάδας.

Ναι, υπάρχουμε αθεράπευτα ρομαντικοί, γιατί έτσι μας υπαγορεύει η φύση, η παιδεία και η καταγωγή μας και κυρίως το είδος μας. Θα συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε κι αν αρμενίζουμε τώρα σε στραβό γιαλό, κι αν καταποντιστούμε ακόμα, τουλάχιστον θα ξέρουμε ότι πράξαμε ό,τι έδει.

Σας χαιρετώ με την εξής εικόνα: την ώρα της πορείας, 2 μ.μ., μπροστά στον Άγνωστο, περνούσαν οι εύζωνες, μπροστά ο μικρός αδελφός, και οι μανάδες της πορείας σκέφτηκαν τις μανούλες όχι των συμβόλων, αλλά των παιδιών που τους έμελλε να ενσαρκώσουν το σύμβολο της πατρίδας της την πιο άχαρη ώρα της. "Σιγά, η πατρίδα κοιμάται", έγραψα στο fbook, ανασκευάζω: θα ήθελα να μην κοιμάται, αλλά να ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα να τραβά. Εκείνη τη δόξα που δε συνδυάζεται με αλαζονεία τύπου "εμείς χτίζαμε Παρθενώνες", αλλά περπατά μονάχη και "μελετά τα λαμπρά παληκάρια". Ναι, γράφουμε ιστορία. Το πως θα μας γράψει η Ιστορία επαφίεται σε μας. Και ονειρεύομαι τη μέρα που θα ξαναπώ στους "ξένους" πως είμαι Ελληνίδα και δε θα με λυπηθούν.

Διαβάζω Κορνήλιο Καστοριάδη, γιατί πολύ τον αγάπησα, γιατί πολύ αγάπησε την ιδέα της ελληνικότητας και της δημοκρατίας στην ουσίας της, διαβάζω συγκεκριμένα την Άνοδο της Ασημαντότητας, διαβάστε την, αν πέσει στο χέρι σας, διατίθεται δωρεάν στην αγγλική έκδοση στο διαδίκτυο, απαντά σε πολλά κι ας μην τον ρώτησαν. Και θέτει το καίριο ερώτημα για το ρόλο της φιλοσοφίας σήμερα: να συνδέσει τα σπασμένα κομμάτια, to make sense σε έναν κόσμο κατακερματισμένο, τον επαναπροσδιορισμό του Όλου πέρα από ατομικές σκοπιμότητες, να καταλάβουμε επιτέλους ότι όλοι μαζί οφείλουμε και όλοι μαζί μπορούμε, ότι η επανάσταση ξεκινά εντός μας, η παιδεία επίσης. Αναρωτήθηκα πολύ αυτές τις μέρες για το ρόλο και την ευθύνη μου ως εκπαιδευτικού και κατέληξα ότι η μέγιστη ευθύνη είναι η τοποθέτηση εξ ου και τοποθετούμαι, καταλήγοντας στο Σεφέρη, όπως πλείστες όσες στιγμές στη ζωή μου: "ποιος πάει για το καλύτερο, ο θεός το ξέρει" και μαζί "λίγο ακόμα, να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα".

Ακούω Δικαίωμα στο Όνειρο και ονειρεύομαι τη μέρα που θα ξυπνήσω κι όλα αυτά θα είναι ένα κακό όνειρο και οι θυσιασμένοι δε θα έχουν θυσιαστεί αδίκως.